۱۳۹۵ شهریور ۱۰, چهارشنبه

آشفته‌خوانی ذهن اجتماعی

آشفته‌خوانی ذهن اجتماعی

نگاهی انتقادی به پدیده‌ی ”عرفان کیهانی” (عرفان حلقه)

سلین شکوهی
از نشریه آتش  شماره ۵۸

علم  و شبهعلم مجادلهای طولانی و پرفراز و نشیب در طول تاریخ داشتهاند. و در تمامی این کشمکش تاریخی، اوج و فرود این مبارزه با عمق و گسترهی مبارزهی طبقاتی موجود در جامعه پیوند تعیینکننده داشته است. آنجاکه، دیگر زنجیرها میگسلند و «ابزار با زبان انسان به سخن در میآیند» (1) علم، گوی سبقت را میرباید. جهانبینی، واقعیتر میشود و در جاییکه مبارزه در رکود گرفتار است، یا در دورههای عقبنشینی، این شبهعلم است که به پشتوانهی ابزار تکثیر اندیشهی طبقهی حاکم بهجای علم مینشیند. تا سویهی رهاییبخش ان را در خود حل کند و اندیشه و ایده و باور مردمان را در حصار تنگ ایدههای طبقهی استثمارگر حاکم اسیر نماید.
اولین بار، سال 85 با پدیدهی اتصال به انرژی کیهانی آشنا شدم. لابد به گوش شما هم خورده است. شیوههای عجیب درمان و گشایش و رهایی. هر چند آمار دقیقی از میزان اقبال به این حلقه در دست نیست، اما میتوان ادعا کرد که در بازار داغ خرافه و شبهعلم ایران (کلاسهای گشودگی، خندهدرمانی، جشندرمانی، انرژیدرمانی، تشعشعدرمانی و...) در مدت زمان کوتاهی گوی سبقت را از همهی فرقههای دیگر ربوده است. (2)  عرفان حلقه یا عرفان کیهانی، نام آموزهای است که محمدعلی طاهری ارائه کرده است. آموزهای با ترکیب عرفان اسلامی، اندیشهی دوئالیستی ایران باستان و چین و هند... با چاشنی ادبیات شبهعلمی و تشبیهاتی که مخاطب ناآگاه را محصور واژگان و فرم ارانهی خود میکند.
جمهوری اسلامی خود از آبشخور ارتجاع و خرافه سیراب میشود و مهمترین عامل تکثیر  آن در میان مردم است. وقتی تق دعانویسی و دخیل بستن درآمد، خرافه با ظاهری علمی و با فرمی که طبقات متوسط و بالای جامعه، پذیرای آن باشند به میدان آمد. در ابتدا، جمهوری اسلامی از تلاشهای عرفان حلقه حمایت کرد. مجموعه کتابهای عرفان کیهانی (3) بیانگر این امر است. تیراژ برخی از کتابها که در دورهی آغازین شروع بهکار عرفان حلقه مورد تکریم و تمجید یکی از نیروهای امنیتی رژیم هم بوده به دهها هزار رسیده است. (4) با اینهمه در اواخر دههی 80 با افزایش اقبال به این مکتب، حوزه و مراکز امنیتی رژیم احساس خطر کردند و فعالیتهای عرفان حلقه و محمدعلی طاهری، غیر قانونی اعلام شد.
در جامعه و جهانی که مردم، آسیمهسر و مستاصل، درگیر هزار بدبختی روزمره هستند، اقبال این قسم خرافه و اباطیل دور از ذهن نیست. بهگزارش آماری که اینجا و آنجا بهصورت دست و پا شکسته بیرون میزند، درصد قابل توجهی از مردم درگیر بیماریهای روانی چون افسردگی هستند. وزیر بهداشت رژیم از ابتلای ۲۱ درصدی مردم کشور به اختلالات روانی خبر میدهد. یعنی ۱۵ میلیون و ۷۵۰ هزار نفر از اختلالات یا بیماری روانی رنج میبرند. تعداد این افراد در پایتخت به ٣۴ درصد میرسد. (5) آمار ارائه شده در این زمینه وحشتناک است: علیاکبر سیاری، معاون پیشین بهداشتی وزارت بهداشت ۱۹خرداد ۹۲ گفت، بیماریهای روانی در سال ۱٣٨۰ معادل ۲۱ درصد بوده که این روند در سال ۱٣٨۷به ٣۴ درصد افزایش یافته است. به گفتهی وی این میزان در حال حاضر به ۴۰ درصد رسیده است؛ یعنی ٣۰ میلیون از ۷۵ میلیون ایرانی با بیماریهای روانی دست و پنجه نرم میکنند. دستاورد 4 دهه حکومت رژیمی که فقر و فلاکت و ستم و تباهی و یاس را به عینیت بیرحم و تکاندهندهی مردم تبدیل کرده است. مراجعین چنین مکتبهایی به امید بازیافتن امید و انگیزه و آرامش به هر تختهپارهای دست میاندازند و با کوچکترین احساس مفید بودن، ارزشمند بودن، و دیده شدن، ذرهای از بار ناامیدی خود میکاهند.
اما آموزه‌‌های این مکاتب، هر چند نامها و فرمهای مختلفی دارد بسیار شبیه به هم است. درس اول، خودت را تسلیم کن. درس دوم، خود را از همهی آشفتگیهای روانی و تنی و ذهنی و اجتماعیت رها کن. زندگی دو بخش دارد. کمی و کیفی، بخش کمی که چرتکه انداختنهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و علمی و... عرصهی عرفان حلقه نیست. عرفان حلقه بُعد کیفی این زندگی یعنی اتصال به شعور و نور کیهانی را مورد نظر دارد؛ چرا که تنها این بُعد از زندگی حقیقت دارد و انسان تنها با تقویت این بُعد از زندگی میتواند جنبهی کمی زندگی را هم بهبود بخشد و از بدبختیهایی که وی را احاطه کرده و جانش را به لب رسانده است، رها کند.(6) نباید از نظر دور داشت؛ ایدههایی که این مکتب در مورد شریعت، دین و باورهای مذهبی دارد و عموما در برابر باور مسلط جمهوری اسلامی قرار میگیرد، یکی از پایههای نفوذ آن در میان مردم است.
در میان پیروان آموزههای عرفان حلقه، زنان اکثریت قابل تاملی را تشکیل میدهند. این امر عجیب نیست. چون، زن در جمهوری اسلامی نصیبی جز تحقیر، تهدید، تجاوز، بیگاری، خشونت، و نادیده انگاشته شدن نداشت و ندارد. طبق آمار، اضطراب و افسردگی جزو شایعترین بیماریهای روانی است که در زنان دو برابر مردان است و ممکن است تا پایان عمر، بیمار به آن مبتلا باشد. (7) این زنان، تشنهترین بخش جامعه برای دریافت اندیشه و ایدهای هستند که رهایشان کند و جایگاه ارزشمندی برایشان بسازد.
و درنهایت، شکست و عقبنشینی در عرصهی مبارزهی طبقاتی، عامل دیگری است که یأس و افسردگی تودهها را رقم میزند. هر اندازه، طبقات درگیر جنگی جدیتر باشند در همهی حوزههای طبقاتی، علمی و فلسفی آن، روحیه، انگیزه و امید مردمان نیز قدرت و نیرو بخشی بالاتری خواهد داشت. این افول انگیزه و یأس اجتماعی گستردهی بعد از انقلاب ایران، مشهود و ملموس است. پیروزی ضد انقلاب اسلامی، روی کار امدن حکومت و رژیمی دینی و ارتجاعی، ادغام هر چه بیشتر درون سیستم سرمایهداری جهانی  و بازی بد و بدتری که رژیم هر بار در برهه ی انتخابات به آن دامن میزند، سد بزرگی است که انگیزه و امید تودهها را نابود میکند.
جامعه بیمار است و برای رهایی، خودش را به هر دری میزند. طبقات مختلف اجتماعی-تاریخی در حال پاسخ دادن به این بحران هستند. پاسخهایی که ایده، جهانبینی و باور تودهها را دستکاری و عناصر عقبماندهی آن را در قامتی نو و فرمی غلطانداز تداوم میبخشد. باید نسبت به این تحرکات و پاسخها حساس بود. برای انقلاب و تغییر بنیادین وضعیت موجود، برای رهایی از بار گران زنجیر روابط استثماری و پر از ستم، انقلابیونی از مریخ یا انسانهایی از سرشت دیگر پا به میدان نخواهند گذشت. با وفاداری به علم مبارزهی طبقاتی در همهی حوزهها باید به جدال با جهانبینیهایی رفت که قادرند انگیزه و افق نگاه مردم را محدود کنند. تودهی مردم، طبقات تحت استثمار و ستم و همهی آنانی که ضربات سنگین جامعهی کهنه را بر گردهی خود همواره حس میکنند، تشنهی آموختن و فداکاری در مسیر انقلابی هستند که زنجیرها را میگسلد و  جهان واقعیشان، جایگاه واقعیشان را به آنان باز میگرداند.                        


یادداشت:
1- «ابزار با زبان انسان به سخن در میآیند» یعنی انقلاب میشود. جملهای است از مائوتسه دون. وی میگوید هنگامیکه ابزار تولیدی جامعه بهحدی رشد کردهاند که روابط تولیدی و اجتماعی حاکم تبدیل به قفس تنگی برایشان شدهاند، ابزار با زبان انسان به سخن در میآیند. یعنی، انقلاب بهوقوع میپیوندد.
2- http://sahebnews.ir/368454
3- بینش انسان، انسان از منظری دیگر، انسان و معرفت، عرفان کیهانی حلقه، موجودات غیر ارگانیک، فرادرمانی
4- منصوری لاریجانی دکترای عرفان اسلامی و عضو سپاه پاسداران
5- عصر ایران ٣۰ دی ۱٣۹۲
6- روزنامهی اعتماد ۲۲شهریور ۹٣ مینویسد: سالانه بیش از ۴۵هزار نفر در ایران دست به خودکشی میزنند. و در این میان، زنان درصد قابل توجهی را بهخود اختصاص میدهند.
7- روزنامهی مردمسالاری۱۹بهمن ۹٣



هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر